Ηλιόλουστος και ανεμοδαρμένος χρύσιζε στο πρωινό φως ο Πειραιάς, με μια θαλασσινή αύρα που ευχαριστούσε τις αισθήσεις. Περπατούσα στο κέντρο, και γύρω από την Αγία Τριάδα έφερνα στον νου τις φωτογραφίες από τον βομβαρδισμό του 1944, απλώς και μόνο για να έχω συνείδηση πού βάδιζα. Ο Πειραιάς είναι ένας κόσμος ολόκληρος, συμπαγής, κρυπτικός, μυθολογημένος, αλλά για πολλούς Αθηναίους παραμένει μια άγνωστη πόλη.
Αλλά αυτό το σπίτι που αντίκριζα, παρότι είχε και αυτό καταστήματα στο ισόγειο, τώρα όλα κλειστά, απηχούσε την ιδέα μιας αστικής κατοικίας και έφερε τον αέρα της μεγάλης πόλης. Περισσότερο έφερε το ύφος ενός σπιτιού σε μεγάλο λιμάνι, και αδιόρατα μου ήρθε στιγμιαία η γεύση και η λάμψη από την Ερμούπολη, το Ηράκλειο, τη Χίο, την Πάτρα. Αλλά ήμουν στον Πειραιά και αυτή η πόλη, που έχει τόσο βαθιά χωνεμένες τις εκδοχές του αστισμού και της λαϊκότητας, είχε την ευρυχωρία να τα χωρέσει όλα, ακόμη και τις σφυρήλατες Σφίγγες που έβλεπα στο μπαλκόνι του σπιτιού στο 17 της Καραολή και Δημητρίου.
Ηταν ένα από τα λιγότερο διαδεδομένα σχέδια της νεοκλασικής θεματολογίας για κάγκελα σε μπαλκόνια και οι Σφίγγες, κατά το ήμισυ γυναίκες και κατά το ήμισυ φτερωτοί λέοντες, περιέκλειαν τόση αστική μυθολογία όση και ολόκληρος ο Πειραιάς. Πάντα φέρνω στον νου τις πήλινες Σφίγγες που είχε φωτογραφίσει στις αρχές της δεκαετίας του ’70 ο Στέλιος Σκοπελίτης, σε αυλόπορτες της Αθήνας και του Πειραιά, σε γείσα και σε απολήξεις, εκεί που θα μπορούσε να δει κανείς και έναν κεραμιδόγατο της γειτονιάς. Αυτές οι Σφίγγες, από πηλό, έκρυβαν τόση συγκίνηση και ήταν τόσο ελληνικό αυτό το φαινόμενο να βλέπει κανείς μορφές της μυθολογίας, ουσιαστικά παγκοσμιοποιημένες ήδη από τον 19ο αιώνα, σε πηγαίες λαϊκότροπες εκδοχές σε αυλές σπιτιών και περβάζια. Αλλά αυτές οι σφυρήλατες Σφίγγες στην Καραολή και Δημητρίου, αφανείς αρχικά μέσα στο πυκνό αστικό περιβάλλον, εξέπεμπαν εκείνη την αβίαστη αυτοπεποίθηση της ευημερίας.
Νίκος Βατόπουλος
kathimerini
Πατήστε εδώ και ακολουθήστε το ΕΝΘΕΤΟ στο Google News
